1) بیماری های خلقی : خلق حالت هیجانی پایدار یک فرد است که گاهی به طور طبیعی در طیفی از شادی و غم در نوسان می باشد. بیماری های خلقی با احساس های ناهنجار افسردگی و ناامیدی مشخص می شود که فرد به صورت مداوم دارای این حالت ها می شود و انواع آت عبارتند از:
الف- بیماری افسردگی: خلق افسرده، از دست دادن انرژی و علاقه، احساس گناه، کاهش تمرکز، از دست دادن اشتها، افکار خودکشی یا مرگ و مشکلات خواب ازعلائم این بیماری که یکی از شایع ترین بیماری اعصاب و روان می باشد است که به چندین دسته اختلال افسردگی اساسی، افسردگی فصلی، افسردگی اتیپیک یا غیر نرمال، افسردگی مضاعف، اختلال افسرده خوئی و … تقسیم می شود.
ب- بیماری اختلال دوقطبی: همانطور که از اسم آن مشخص است دارای دو حالت است که یک حالت آن علائمی مانند خلق بالا، پرش افکار، کاهش خواب، افزایش اعتماد به نفس، خود بزرگ بینی، افراط در فعالیت، ولخرجی، افزایش میل جنسی و … تشکیل شده است و حالت دوم برعکس، احساس افسردگی می باشد که خود به چند دسته اختلال دوقطبی، اختلال خلق ادواری و … تقسیم می شود.
2) بیماری های اضطرابی : اضطراب در برخی از شرایط و مواقع امری طبیعی است، اما اگر به صورت احساس فراگیری از نگرانی یا وحشت درآید به صورت بیماری تلقی می شود که بعد از بیماری های خلقی از شایع ترین بیماری ای اعصاب و روان به شمار می رود و انواع آن عبارتند از:
الف- اختلال پانیک: به دوره ای از ترس یا ناراحتی شدید می گویند که ابتدا و انتهای آن مشخص می باشد و اغلب با بازار هراسی همراه می باشد که علائم آن به صورت تپش قلب، تعریق، لرزش، احساس خفگی، درد سینه، تهوع، سرگیجه، ترس از دیوانه شدن یا مردن، مورمور شدن، سرما لرزه و … می باشد.
ب- هراس های بیمارگونه یا فوبیا: فرد ترس مداوم و شدید از موقعیت های معین یا اشیاء خاص یا مکان های خاص دارد و انواع مختلفی مانند هراس اختصاصی، جمعیت هراسی و بازار هراسی دارد.
ج- اختلال وسواس_اجبار: وسواس عبارت است از فکر، احساس، اندیشه یا حسی عود کننده و مزاحم و اجبار نیز فکر یا رفتاری آگاهانه، معیارمند و عودکننده است مانند شمارش، وارسی، اجتناب، شستشو و …. که این افکاروسواسی باعث اضطراب و رفتارهای اجباری باعث کاهش اضطراب می شود.
د- اختلال فشار روانی پس از آسیب( PTSD ): مجموعه ای از علائم که پس از مواجه (دیدن یا شنیدن) با یک عامل فشار آسیب زای بی نهایت شدید برای فرد به وجود می آید که فرد به صورت ترس و درماندگی به این تجربه پاسخ می دهد و واقعه را دائما در ذهن خود مجسم می کند و در عین حال نیز می خواهد از یاد اوری آن اجتناب کند.
ه- اختلال اضطراب فراگیر: اضطراب و نگرانی مفرط در اکثر اوقات روز درباره چندین واقعه یا فعالیت، طی یک دوره حداقل شش ماهه تعریف می شود.
3) اختلالات روان پریشانه یا سایکوز: دسته سوم از طبقه بندی بیماری های اعصاب و روان سایکوز است. این گونه بیماران به صورت چشمگیر حس واقعیت سنجی آنان مختل می شود و فرد علی رغم داشتن توهم یا هذیان نسبت به بیماری خود بصیرت و آگاهی ندارد. انواع آن عبارتند از:
الف- اسکیزوفرنی: فرد از علائم هذیان، توهم، تکلم نابسامان، رفتار نابسامان، علائم منفی حداقل 2 مورد آن را به مدت شش ماه یا بیشتر داشته باشد.
ب- اختلال هذیانی: اختلالی است که علامت غالب بیمار عمدتا یک هذیان ثابت می باشد و سایر حوزه های کارکرد او مشکلی ندارد و انواع مختلفی مانند بدگمانی یا پارانوئید، خود بزرگ بینی، عاشقی، حسادت و .. دارد.
ج- عاطفه گسیختگی (اسکیزو افکتیو): در این بیماری فرد هم خصایص اختلال خلقی و هم خصایص اختلال روانپریشی را دارد.
د- اختلال روانپریشی گذرا: فرد در عرض یک روز تا حداکثر یک ماه به دنبال یک فشار شدید روانی، اجتماعی، حس واقعیت سنجی او مختل شده باشد.
4) اختلالات شبه جسمی: این نوع از اختلالات عبارتند از: نشانه های جسمانی که عارضه ای طبی را تداعی می کند اما با هیچ عارضه طبی یا مصرف موادی خاص یا اختلال روانی دیگر قابل توجیه نیست. انواع مختلف آن:
الف- اختلال جسمانی کردن: علائم مختلف جسمی متعدد است که با معاینات جسمانی و بررسی آزمایشات کافی قابل نوجیه نمی باشد.
ب- اختلال تبدیلی: یک یا چند نشانه عصبی (بطور مثال فلجی، کوری، لنگیدن، بی حسی، غش کردن و…) که با یک اختلال طبی یا عصبی شناخته شده قابل توجیه نبوده و با عوامل روانشناختی و استرس شروع و شدید شود.
ج- خود بیمار انگاری: اشتغال ذهنی بیمار با ترس از بیمار شدن یا اعتیاد وی مبنی بر ابتلا به یک بیماری جدی.
د- اختلال بدریختی بدن: اشتغال ذهنی یا نقص تخیلی ( مثل بینی بدریخت) یا تحریف مبالغه آمیز یک عیب خفیف و جزئی در ظاهر جسمانی است.
ه- اختلال درد: وجود دردی که مرکز اصلی توجه بالینی است. عوامل روانشناختی نقش مهمی در این اختلال به عهده دارند.
به غیر از موارد ذکر شده در بالا، اختلال ناشی از مصرف مواد، اختلال ناشی از طبی عمومی، اختلالات جنسی، اختلالات تجزیه ای، اختلالات خوردن، اختلالات خواب، اختلالات شخصیت، اختلال فراموشی و دمانس از دیگر اختلالات مربوط به بیماری های اعصاب و روان می باشد.